Cây cỏ tranh còn có tên gọi khác là cỏ tranh răng, bạch mao căn, dia (K’Dong), nhất địa (Gia Rai)…Theo Đông y, cỏ tranh có vị ngọt tính cam hàn có tác dụng lương huyết sinh tân, thanh nhiệt lợi tiểu thường chủ trị xuất huyết đường tiêu hóa, làm mát gan, lợi tiểu, viêm đường tiết niệu,… Với những công dụng hữu ích mà vị thuốc cỏ tranh mang lại, đông y sử dụng loại nguyên liệu này trong rất nhiều bài thuốc trị bệnh như sau:
Điều trị sốt xuất huyết
Sử dụng 20g rễ cây cỏ tranh khô sắc chung với 20g cỏ mực, 16g tang diệp, 20g rau má, 16g kinh giới, 24g đậu đen đã sao thơm, 12g cam thảo. Chia thuốc làm 2 phần và uống trong ngày.
Chữa khạc hoặc ho ra máu do phế nhiệt
Bài thuốc gồm có sinh địa 12g, rễ cây cỏ tranh khô 16g, rau má 20g cùng với cỏ mực 20g và ngân hoa 12g. Sắc thuốc và uống 2 lần trong ngày.
Trị chứng khô họng, khô miệng do tân dịch vị bị hao tổn
Lấy 16g rễ cỏ tranh cùng với các loại thảo dược khác như 16g đinh lăng, 10g cam thảo, 10g sơn thù, 12g sa sâm, 16g hoài sơn, 8g đan bì, 16g đinh lăng, 12g khởi tử, 10g trạch tả, 12g mạch môn, 20g cát căn. Mỗi ngày sắc 1 thang và chia làm 2 lần.
Chữa xuất huyết đường tiêu hóa
Rễ cây cỏ tranh khô 20g sắc chung với 6g cây a giao, 21g củ gừng nướng cháy, 12g thục địa và 16g trắc bạch diệp. Sắc và chia thuốc uống 2 – 3 lần/ ngày.
Trị sỏi thận bằng rễ cỏ tranh
Sử dụng bạch mao căn 20g, mộc thông 10g, cối xay 16g, kim tiền thảo 10g, đinh lăng 20g, cối xay 16g, mã đề thảo 20g. Sắc thuốc, uống 2 lần mỗi ngày. Dùng liên tục 4 – 5 ngày.
Tác dụng lợi tiểu, chữa bí tiểu, khó tiểu
Cách 1: Dùng 30g rễ cỏ tranh khô (bạch mao căn) kết hợp với 25g xa tiền sử, 40g râu ngô và 5g hoa cúc đem trộn đều lại với nhau. Mỗi lần lấy 50g sắc chung với 750ml nước và uống trong ngày. Uống liên tục trong 10 ngày giúp cải thiện triệu chứng bí tiểu, khó tiểu.
Cách 2: Sử dụng 50g rễ cỏ tranh tươi (sinh mao căn) sắc chung với 10g rau má, 15g lá sen cạn, 10g râu ngô và 8g rau diếp cá. Chia nước thuốc và uống 3 lần trong ngày. Uống liên tục từ 3 – 5 ngày.
Giải độc cơ thể, làm mát gan
Cách 1: Dùng 150 gram rễ cỏ tranh tươi đã cạo sạch vỏ đun nhừ với 150 gram thịt lợn nạc thái lát mỏng và 50 gram bạch anh tươi. Mỗi ngày ăn 1 lần và ăn từ 10 – 15 ngày.
Cách 2: Dùng 200g sinh căn mao, rửa sạch và nấu với 700ml. Sau khi nước sôi hạ nhỏ lửa và tiếp tục đun thêm 7 – 10 phút. Dùng nước thuốc thay nước lọc và uống mỗi ngày. Liệu trình điều trị từ 10 – 15 ngày.
Hỗ trợ điều trị viêm thận cấp
Cách 1: Dùng 200g rễ cỏ tranh khô sắc với 500ml trên ngọn lửa nhỏ. Sau khi nước thuốc cạn còn 100 – 150ml, chia thuốc và uống 2- 3 lần. Mỗi ngày uống 1 tháng và sử dụng liên tục trong 1 tháng để có kết quả trị liệu tốt.
Cách 2: Dùng rễ cỏ tranh tươi phối trộn với các nguyên liệu tự nhiên khác như cam thảo nam, hoàng đằng, kim ngân hoa, đậu đen, cỏ mần trầu, mã đề, kinh giới, kim anh tử. Tất cả các thảo dược, mỗi vị lấy 10g, sắc chung với 3 bát nước. Khi nước cạn còn 1 bát, uống sau bữa ăn. Thời gian dùng 15 ngày.
Chữa viêm đường tiết niệu
Chuẩn bị 10g rễ cỏ tranh khô, 20g đinh lăng, 20g kim ngân, 20g rau dấp cá, 20g rau má, 20g kim tiền thảo, 16g tang diệp, 16g hương nhu. Tất cả các nguyên liệu được rửa sạch và cho vào nồi, thêm nước và đun sôi. Dùng nước uống trong ngày, giúp cải thiện tình trạng viêm ở đường tiết niệu
Điều trị ho lâu ngày do phế hư
Sử dụng thang thuốc bao gồm các vị thảo dược như rễ cây cỏ tranh khô 20g, cam thảo 10g, củ gừng 20g, rễ xương sông 16g, bán hạ chế 10g, tang bạch bì 16g, trần bì 10g, cát cánh 12g. Mỗi ngày sắc 1 thang và chia thuốc làm 2 phần, uống trong ngày. Kiên trì sử dụng 3 – 4 ngày liên tục giúp giảm ho.
Trị nước tiểu vàng, vàng da do can khí uất kết
Nguyên liệu có 16g rễ cây cỏ tranh khô, 12g nhân trần, 8g chỉ xác, 12g bạch thược, 14g nam hoàng bá, 10g chi tử, 20g đinh lăng, 8g đan bì, 12g xa tiền, 12g củ đợi. Sắc 1 thang, uống 2 lần trong ngày.
Điều trị chảy máu cam
Cách 1: Chi tử 18g kết hợp với bạch mao căn 36g. Cho hai vị thuốc vào nồi sắc chung với 400ml nước. Thuốc cạn còn 100ml, uống nóng sau hoặc trước khi đi ngủ. Sử dụng liên tục 7 – 10 ngày.
Cách 2: Lấy 80g sinh mao căn (rễ tươi) sắc nước uống hàng ngày. Nên uống thuốc sau khi ăn. Dùng 7 – 10 ngày liên tục.
Hỗ trợ điều trị hen suyễn
Dùng 20g rễ cây cỏ tranh tươi, rửa sạch, sắc nước uống sau mỗi bữa ăn tối. Uống liên tục trong 8 ngày.
Lưu ý: Người hư hỏa, phụ nữ mang thai không nên dùng rễ cỏ tranh./.
