Trái lý có kích thước nhỏ, hình dáng tròn hoặc hơi thuôn dài, với đầu quả có núm trông giống chiếc chuông, khá giống trái lựu nhưng lại mang vị ngọt thanh và hương thơm đặc trưng. Khi còn non, quả có màu xanh, trưởng thành chuyển sang màu trắng, và khi chín có màu và
Việt Nam, với khí hậu nhiệt đới gió mùa và đất đai màu mỡ, là nơi lý tưởng để trồng nhiều loại cây ăn quả độc đáo mà hiếm nơi nào có được. Tuy nhiên, do tác động của các yếu tố như kinh tế, nhu cầu thị trường, hay quá trình đô thị hóa, nhiều loại cây ăn quả dần trở nên hiếm hoi, không còn được trồng phổ biến như trước. Một số loại quả giờ đây chỉ có thể tìm thấy tại các địa phương nhất định, và trái lý là một trong số đó. Dù không nổi tiếng như nhiều loại trái cây khác, trái lý vẫn sở hữu hương vị độc đáo và giá trị dinh dưỡng đáng kể. Hãy cùng khám phá trái lý – một món quà thiên nhiên thơm ngon nhưng ít người biết đến!
Trái lý là trái gì?
Cây lý còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như mận lý, roi hoa vàng, mận hoa vàng, bồ đào, và đôi khi được gọi bằng tên tiếng Anh là “Rose apple” (táo hoa hồng) nhờ vào hương vị hoa hồng đặc trưng khi thưởng thức.
Theo phân loại khoa học, cây lý có tên là Syzygium jambos và thuộc họ Myrtaceae (họ Sim hoặc Đào kim nương). Đây là loài cây thân gỗ nhỏ, thường đạt chiều cao từ 3 đến 5 mét khi được trồng trong khu vườn.
Mặc dù có tên gọi gợi nhớ đến cây mận và mang một số nét tương đồng, cây lý không phổ biến rộng rãi và hiếm khi được trồng đại trà. Hiện nay, loài cây này chủ yếu được tìm thấy tại khu vực miền Tây Nam Bộ Việt Nam. Thời điểm thu hoạch quả lý thường diễn ra từ tháng 12 đến tháng 3 âm lịch hàng năm.
Đặc điểm của trái lý
Trái lý được xem là một trong những đặc sản độc đáo của miền Tây – vùng đất được mệnh danh là “vương quốc trái cây” với vô vàn hương vị khác biệt. Đây là loại cây thân gỗ lớn, có tuổi thọ cao và chiều cao vừa phải, tán cây phân nhánh rộng rãi.
Tại miền Tây, cây lý thường được trồng không chỉ để thu hoạch trái mà còn như một lựa chọn thay thế cho cây mận. Trái lý nhỏ nhắn, có hình dáng tròn đáng yêu. Khi còn xanh, trái mang sắc trắng mịn màng, tạo nên một vẻ đẹp thu hút khó cưỡng. Đến mùa, trái lý chuyển sang màu vàng rực rỡ, tỏa ra mùi hương quyến rũ đến mức bạn có thể cảm nhận được dù đứng từ xa.
Lá cây lý có kích thước lớn, hình dáng thuôn dài với đỉnh nhọn và gốc lá hơi bầu tròn. Phiến lá to, màu xanh lục đậm, mép lá nguyên vẹn và các đường gân lá rõ ràng. So với lá cây mận, lá cây lý to hơn và dễ dàng nhận biết.
Hoa của cây lý mọc thành chùm, mang màu trắng thanh khiết và tỏa ra hương thơm dịu nhẹ. Các nhị hoa nhỏ, dày đặc trên đài hoa, sau khi rụng sẽ nhường chỗ cho những trái lý non bắt đầu hình thành.
Công dụng của trái lý
Trái lý không chỉ sở hữu hương vị hấp dẫn mà còn được xem như một loại dược liệu quý giá giúp hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến đường ruột. Khi gặp phải triệu chứng khó tiêu hay đau bụng âm ỉ, bạn chỉ cần nhai vài lá lý non hoặc thưởng thức trái lý chín, cảm giác khó chịu sẽ nhanh chóng thuyên giảm. Ở một số quốc gia như Ấn Độ, Malaysia và Indonesia, người dân thường phơi khô trái lý, kết hợp cùng nhiều loại lá khác để bào chế thành thuốc bổ, hỗ trợ cải thiện tiêu hóa và làm dịu các bệnh lý về ruột.
Ngoài giá trị dinh dưỡng và dược liệu, cây lý còn được trồng phổ biến trước nhà hoặc trong sân vườn, vừa tạo bóng mát vừa làm đẹp không gian sống. Với những người yêu thích nghệ thuật trồng kiểng, cây lý hoàn toàn có thể được trồng trong chậu để uốn nắn thành bonsai độc đáo, mang lại nét đặc sắc và cuốn hút cho góc sân hay khu vườn nhà bạn.
Tạm kết
Thông qua bài viết trên, đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về trái quách – một loại đặc sản đầy hấp dẫn. Với hàng loạt lợi ích tốt cho sức khỏe, hãy tận dụng thông tin này để sử dụng trái quách một cách hiệu quả nhất nhé!
